برآورد ارزش تفریحی منطقۀ کوهستانی توچال با استفاده از الگوی اقتصادسنجی دو‌مرحله‌ای هکمن

ارزش‌گذاری کالاها و خدمات اکوسیستمی از جمله روش‌های حفاظت از اکوسیستم‌ها و استفادۀ مناسب از آن‌ها به شمار می‌آید، زیرا این خدمات غالباً فاقد بازار واقعی‌اند و رایگان تلقی می‌شوند. این در حالی است که اکوسیستم‌ها فراهم‌آورندۀ طیف وسیعی از خدمات‌اند که موجب ارتقای سطح رفاه زندگی بشر می‌شوند. یکی از انواع این خدمات، خدمات تفرجی اکوسیستم‌های کوهستانی است. به منظور برآورد ارزش تفرجی منطقۀ کوهستانی توچال واقع در شمال تهران با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط و پرسش‌نامۀ انتها- باز، 227 پرسش‌نامه در سایت مورد نظر تکمیل شد. همچنین، به منظور تشخیص عوامل مؤثر در تصمیم به تمایل برای پرداخت ورودیه و میزان تمایل به پرداخت، از الگوی توبیت و روش دومرحله‌ای هکمن استفاده شد. با حذف پاسخ‌های ناقص، صفر اعتراض‌آمیز و صفر حقیقی، 107 نفر از 227 پاسخگو (47 درصد) حاضر به پرداخت مبلغی برای بازدید و استفاده از منطقۀ کوهستانی توچال بوده‌اند. مقایسۀ نتایج برآورد الگوی پروبیت و رگرسیون خطی نشان می‌دهد، متغیرهای جنسیت، نوع منزل مسکونی و تغییر جغرافیایی محیط کار، در تصمیم پاسخگویان برای پرداخت ورودیه به منظور استفادۀ تفریحی از منطقۀ کوهستانی توچال اثر معنی‌دار دارد. همچنین، سطح درآمد، تعداد افراد خانوار و میزان آلودگی در محیط کار نیز در مرحلۀ اول (مرحلۀ تصمیم برای تمایل به پرداخت) و دوم (مرحلۀ عمل بعد از مرحلۀ تصمیم)، در میزان تمایل به پرداخت پاسخگویان اثر معنی‌دار دارد. میانگین تمایل به پرداخت سالانۀ هر بازدیدکننده برابر با 9444 ریال و ارزش تفرجی هر هکتار از منطقه در سال 1390 برابر با 137888240ریال برآورد شد. با توجه به میزان بالای ارزش تفرجی هر هکتار از منطقۀ توچال، برنامه‌ریزی برای ارتقای سطح امکانات بهداشتی، رفاهی و افزایش امنیت افراد در منطقه توچال، ضروری است.